DOÇ. DR. KANDARA: "TÜRKİYE’NİN BAŞKANLIK SİSTEMİ KENDİNE ÖZGÜ OLMALI"

Siirt Valiliği tarafından düzenlenen kitap fuarında söyleşiye katılan ABD’nin Southern Üniversitesi Türkiye özel temsilcisi Doç. Dr. Osman Kandara, Türkiye’ye Başkanlık sistemi gelecekse, bunun kendisine özgü bir sistem olması gerektiğini söyledi.

Valiliğin sosyal ve kültürel çadırda düzenlediği fuarda ’Yeni Türkiye’de Başkanlık sistemi’ konulu söyleşide konuşan Doç. Dr. Kandara, Başkanlık sistemi denildiğinde akla tek bir adam veya bölünmeye gidilen bir yol olduğunun gelmesinin yanlış olduğunu belirtti. Ömrünün yarısını Amerika Birleşik Devletleri’nde akademisyen olarak geçiren ve Başkanlık sistemi ile ilgili birçok araştırması bulunan Kandara, ABD’deki başkanlık sisteminin anlaşılması için öncelikle eyalet sisteminin iyi anlaşılması gerektiğini ifade etti. Doç. Dr. Kandara, "Amerika özelinde eğer siz eyalet sistemini devreden çıkarırsanız Başkanlık sistemini anlayamazsınız. Amerika 50’den müteşekkil bir eyalettir, coğrafi olarak 33 Türkiye, nüfus olarak da 5 Türkiye demektir. Başkanlık sistemi tek adamlığa giden yol veya bölünmeye giden bir yol olarak anlaşılıyor. Bu her ikisi de çok yanlıştır. Öncelikle ben kopyacılığa karşıyım. Biz ne çektiysek kopyacılıktan çektik. Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu zaman medeni kanunun İsviçre’den, Ticaret Kanununu İtalya’dan birebir aldık kopyaladık. Bu defa yama üzerine yama yaparak bir türlü sorunlarımızı çözemedik. Onun için Türkiye’ye özgü bir Başkanlık sistemi üzerinde çalışmamız gerekir. Başkanlık sistemini de başka bir ülkeden alıp kopyalamakla bu iş olmaz. Amerika’da bir sistem var. Bunu Türkiye üzerinde nasıl adapte edebilir bunun üzerinde çalışmamız gerekir. Çünkü Türkiye’nin kendine özgü dengeleri, kendine özgü değerleri, kendine özgü etnik yapısı var" dedi.

Amerika’da her eyaletin kendi Eğitim Bakanlığı ve kendi eğitim kuralları ile özerk bir yapısı bulunduğunu, hatta eğitimin şehirlere varana kadar özerk olduğunu dile getiren Doç. Dr. Kandara, birinin eğitim kuralları ile diğerinin eğitim kuralları farklı olduğu gibi, eyaletlerin kendi ordusunun da olmadığını dile getirdi. Doç. Dr. Kandara, "Bu demek değildir ki federal hükümetin ordusu eyaletlerde konuşlanamaz. Federal hükümetin ordusu ihtiyaca göre eyaletlerde konuşlandırılır. Ayrıca, Amerika’da halk yüzde 30 ile ülkeyi yönetiyor. Bizde ise yüzde 85 ile 90’lar seçimlere katılım var. O da çok kötü deriz, seçimi sorgularız. ABD’de da bu noktada bizden farklıdır. Amerika’da temsilciler ve senato diye iki meclis bulunuyor. Bir kanun teklifi ya temsilciler meclisi ya da senatodan biri önerir, kim önerirse önersin her iki meclisten de onay alması gerekir" diye konuştu.

Amerika’daki eyaletlerin birçok şehirden oluştuğunu ve eyaletlerin seçilmiş valilerinin de tam yetkili bir başkan konumunda olduğunu aktaran Doç. Dr. Kandara, Amerika’nın Türkiye’deki gibi her ilde bir valisinin bulunmadığını, ayrıca her eyaletin nüfus oranına bakılmaksızın seçilen 2 üyesinin 100 sandalyesi bulunan senatoda eyaletleri temsil ettiğini sözlerine ekledi.

Söyleşi soru cevapla sona erdi.

Kaynak: IHA