NEDEN HIZLI YAYILIYOR?

VAKA SAYILARINDA İNANILMAZ ARTIŞ

Çin'in Vuhan kentinde Ocak ayında başlayan yeni koronavirüs (SARS-CoV-2) kaynaklı salgın, 13 Mart tarihi itibariyle Türkiye'nin de içinde bulunduğu 123 ülkeye yayılmış durumda. Çin'den sonra en sert bicimde etkilenen İtalya'da 13 Mart itibari ile toplamda 17 bin 660 COVID-19 hastası bulunurken, 1.266 kişi hayatını kaybetmiş bulunuyor.

Türkiye şu an tespit edilen beş vaka ile nadir (sporadik) vakaların olduğu ülkeler kategorisinde. Bu aşamada tanı konulan kişilerin çoğunun yurtdışı seyahat öyküsü veya tanı almış kişiyle teması bulunuyor ve virüsü nereden edindikleri kolay tespit edilebiliyor.

Ülkelerin gelmesinden endişe duyulan son aşama ise seyahat geçmişi veya başka hasta ile teması bulunmayan vakaların toplumda yaygın bir şekilde görülmeye başlaması.

Dünyadaki veriler özellikle Güney Kore, İran, İtalya başta olmak Avrupa ve Amerika'da toplum içerisinde uzun süredir süregiden ve seyahat bağlantısı olmayan salgınlar olduğunu gösteriyor.Bu aslında koronavirüsün çok hızlı yayıldığını, seyahat kısıtlamalarının ve havalimanı taramalarının başka ülkelere bulaşmasını bir nebze azaltsa da salgını durdurmakta yetersiz kaldığını gösteriyor.

HIZLI YAYILMASININ EN BÜYÜK NEDENİ: HAFİF BELİRTİLER

Koronavirüsün bu kadar efektif ve hızlı yayılmasının en önemli sebeplerinden birisi çoğu bulaşıcı hastanın bu enfeksiyonu hafif geçirmesi.

Başta öksürük, yüksek ateş olmak üzere gribe benzer belirti gösteren bireyler, hastalığı zatürre olmadan ayakta atlatabiliyor.

Geniş bir salgına karşı hazırlıklı olma gerekliliğinin en büyük sebeplerinden birisi ise hastalığın seyrinin genç hastalarda dahi çok ciddi seyredebilmesi.

Hastaların 5'te 1inin hastanede tedavi görmeye ve 10'da 1inin de yoğun bakıma ihtiyaç duyması. Mesela İtalya'da şu anda 13 bin yoğun bakıma ihtiyaç duyan hasta olmasına rağmen yoğun bakım kapasitesi bunu kaldıracak durumda değil. İtalya'nın en zengin bölgelerinden biri olan Lombardiya'da yaşananları göz önüne alırsak, bu durum iyi bir ekonomisi ve sağlık sistemi olan ülkelerin dahi salgının hızla yayılması ve yoğun bakım ihtiyacının bir anda artması durumunda ayni zorluklarla karşılaşabileceğini gösteriyor.
YAYILMANIN YENİ MERKEZİ AVRUPA

13 Mart'ta, Dünya Sağlık Örgütü pandeminin yeni merkezinin Avrupa olduğunu duyurdu. Şu an Avrupa'da dünyanın geri kalanından (Çin hariç) daha fazla vaka ve ölüm bildirilmiş durumda. Çoğu Avrupa ülkesi artık toplum içerisinde salgın olduğunu kabul ederek, seyahat hikayesi olmaksızın, gribal enfeksiyon ve zatürre ile hastaneye gelen hastaların hepsini test etmeye başladı.

Çoğu ülke ise, İtalya'daki durumla karsı karsıya kalma ihtimaline karşın, sağlık sistemi, yoğun bakım ve test kapasitesini hızlı bir şekilde arttırmaya başladı.

Şimdiye kadar olan veriler bir hasta tanı aldığında ülkede daha birçok vakanın olması ihtimalini gösteriyor ve dünyadaki yayılıma bakıldığında her ülkede, ülke içerisinde devam eden salgının olma ihtimali oldukça kuvvetli.

TEST SAYISI ARTARSA ENGELLEME İHTİMALİ DE ARTAR

Tanı alan vaka sayısı ise belli bir ölçüde, ülkelerin ne kadar test yaptığı ile doğru orantılı. Mesela milyonda 4 bin 99 kişiyi test eden Güney Kore ve milyonda 1.005 kişiyi test eden İtalya birçok vakayı bulmayı başarmış durumda.

Bu da alınabilecek en önemli halk sağlığı tedbirlerinden birisi çünkü ne kadar çok test yapılır ve ne kadar çok vaka tespit edilirse, vakaların temaslarına karantina uygulanarak, salgının yayılımını önlemek de o ölçüde mümkün olur.